ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

ΒΙΒΛΙΟ 3. ΚΕΦΑΛΑΙΑ 71-73

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Στα κεφάλαια 71-73 περιγράφονται:

�� Οι ενέργειες των ολιγαρχικών μετά το πραξικόπημα και η δικαιολόγηση των πράξεων τους

�� Η πρόταση για ουδετερότητα της Κέρκυρας

�� Ο εξαναγκασμός του λαού για επικύρωση της πρότασης των ολιγαρχικών

�� Η αποστολή πρέσβεων στην Αθήνα

�� Η αντίδραση των Αθηναίων

�� Η άφιξη Λακεδαιμόνιων πρέσβεων στην Κέρκυρα και το αποτέλεσμά της

�� Οι περιοχές της πόλης που κατέλαβαν οι δύο αντίπαλοι

�� Η οργάνωση και η αναζήτηση συμμάχων από τις δύο παρατάξεις

Οι ενέργειες των ολιγαρχικών μετά το πραξικόπημα και η δικαιολόγηση των πράξεων τους

Οι πέντε ολιγαρχικοί και οι ομοϊδεάτες τους μετά το πραξικόπημα και τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας συγκάλεσαν τους Κερκυραίους και τους έδωσαν εξηγήσεις για τις πράξεις τους. Καθησύχασαν τους φοβισμένους δημοκρατικούς και διαβεβαίωσαν όλους τους πολίτες ότι αυτό που έκαναν ήταν το καλύτερο για την πόλη τους, αφού δεν επρόκειτο πια να υποδουλωθούν στους Αθηναίους, γιατί η δημοκρατική παράταξη έμεινε ακέφαλη και συνεπώς εξασθένησε η επιρροή των Αθηναίων στο νησί. Αναζήτησαν λοιπόν πολιτική στήριξη στη συναίνεση του λαού για τη νομιμοποίηση των αυθαιρεσιών τους. Έτσι προσέδωσαν στο εγχείρημά τους μια επίφαση δημοκρατικής νομιμότητας, αφού συγκάλεσαν την συνέλευση του λαού και παρουσιάστηκαν ως προστάτες και σωτήρες της πατρίδας. Με αυτό τον τρόπο πρόλαβαν πιθανές αντιδράσεις των δημοκρατικών.

Η πρόταση για ουδετερότητα της Κέρκυρας

Στη συνέχεια υπέδειξαν στους συμπολίτες τους τη στάση που έπρεπε να τηρούν απέναντι στους δύο εμπολέμους, Αθηναίους και Πελοποννησίους: να τους δέχονται ον έρχονται με ένα πλοίο, να θεωρούν όμως εχθρική ενέργεια την αποστολή περισσότερων δυνάμεων. Η πρότασή τους αυτή τονίζει ουσιαστικά την αναγκαιότητα γιο τήρηση ουδετερότητας με όρους στην εξωτερική τους πολιτική. Συνιστά τη διάλυση της επιμαχίας με τους Αθηναίους, όχι όμως και τέλεια αποκοπή των δεσμών τους με αυτούς, γιατί ήταν ισχυροί. Έτσι η Κέρκυρα θα μείνει μακριά από τις συγκρούσεις του Πελοποννησιακού πολέμου. Η πρότασή τους λοιπόν ήταν ρεαλιστική, συνετή και συμφέρουσα για την Κέρκυρα. Ωστόσο δεν αναιρεί τον αρχικό τους σκοπό, που ήταν να επιβάλουν ολιγαρχικό καθεστώς στην Κέρκυρα και σταδιακά να προσαρτήσουν το νησί στην Κόρινθο.

Ο εξαναγκασμός του λαού για επικύρωση της πρότασης των ολιγαρχικών

Ύστερα οι ολιγαρχικοί ασκώντας ψυχολογική βία και τρομοκρατία στο λαό τον ανάγκασαν να επικυρώσει την απαίτησή τους αυτή. Εκβίασαν λοιπόν τη λαϊκή βούληση, αφού η συνέλευση απλώς επικύρωσε την «ειλημμένη» απόφαση. Έτσι κατέλυσαν την ελευθερία στη λήψη των αποφάσεων και νόθευσαν τη λειτουργία του δημοκρατικού αυτού θεσμού. Επέβαλαν αυθαίρετα τη δική τους θέση και αποκάλυψαν τις αυταρχικές διαθέσεις τους στην άσκηση της εξουσίας. Τέλος έδειξαν αντιφατική συμπεριφορά, αφού συγκάλεσαν την εκκλησία του δήμου, αλλά δέσμευσαν την αβίαστη έκφραση.

Ποιον ευνοούσε και ποιον έβλαπτε το ψήφισμα;

Το ψήφισμα αυτό έθιγε το οικονομικό συμφέροντα των Αθηναίων, γιατί η επιμαχία με την Κέρκυρα τους απέδιδε κέρδη. Έπληττε επίσης το πολιτικά και στρατιωτικά συμφέροντά τους, αφού αποδυνάμωνε την επιρροή τους στην Κέρκυρα και ματαίωνε την πλήρη ένταξη του νησιού στην αθηναϊκή συμμαχία. Αντίθετα ευνοούσε τους Λακεδαιμόνιους, καθώς κάθε μείωση της αθηναϊκής ισχύος ήταν προς όφελός τους. Φυσικά εξυπηρετούσε και το συμφέροντα των Κερκυραίων ολιγαρχικών, επειδή εδραιώνονταν στην εξουσία.

 Η αποστολή πρέσβεων στην Αθήνα

Αφού εκβίασαν το λαό, αμέσως έστειλαν πρέσβεις στους Αθηναίους με διπλό επιδιωκόμενο σκοπό:

α. να εξηγήσουν σ’ αυτούς ότι οι τρέχουσες εξελίξεις στην Κέρκυρα και η απόφαση για

αυστηρή ουδετερότητα του νησιού συνέφερε και στους ίδιους.

β. να πείσουν τους ομοϊδεάτες του Πειθία, που είχαν καταφύγει στην Αθήνα, να μην προβούν σε εχθρικές κατά της πόλης τους ενέργειες, γιατί τότε θα εκδηλωνόταν αντεκδίκηση των Αθηναίων εναντίον των Κερκυραίων.

Η αποστολή των πρέσβεων στην Αθήνα ήταν ευφυής διπλωματικός ελιγμός για τους εξής λόγους:

α. Οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί επιδίωκαν να κρατήσουν τους Αθηναίους μακριά και να

αποτρέψουν κάθε αντίδραση και επέμβασή τους στα πράγματα του νησιού· γι’ αυτό παρουσίασαν τις πολιτικές εξελίξεις της πόλης τους σαν εσωτερική τους υπόθεση και σαν προσωπικό τους ζήτημα, που ωστόσο συνέφερε και εκείνους.

β. Παράλληλα προσπαθούσαν να πείσουν τους Κερκυραίους δημοκρατικούς φυγάδες να μην υποδαυλίσουν την αντίδραση των Αθηναίων και από κοινού ανατρέψουν τη νέα κατάσταση των πραγμάτων, που διαμόρφωσε ήδη το πραξικόπημά τους. Και φαίνεται ότι μερικούς τους έπεισαν διεγείροντας τα αισθήματα φιλοπατρίας, ίσως πάλι με εκβιασμούς και απειλές, με υποσχέσεις και δωροδοκίες.

Έτσι οι πραξικοπηματίες πίστευαν ότι δε διατρέχουν τον κίνδυνο να ανατραπούν, εδραιώνονταν στην εξουσία αποδυναμώνοντας τους ολιγαρχικούς και ταυτόχρονα διατηρούσαν τις προσδοκίες τους να προσαρτήσουν το νησί στην Κόρινθο.

Η αντίδραση των Αθηναίων

Όταν έφτασαν στην Αθήνα οι πρέσβεις των ολιγαρχικών, η αντίδραση των Αθηναίων υπήρξε άμεση και δυναμική: τους συνέλαβαν ως υποκινητές της στάσης και τους μετέφεραν στην Αίγινα για ασφάλεια. Η σύλληψη των πρέσβεων, που θεωρούνταν πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα, ήταν βέβαια αντίθετη με τους τότε κανόνες του «διεθνούς δικαίου» δικαιολογείται όμως ύστερα από την κατάλυση της έννομης τάξης στην Κέρκυρα, αφού δεν εκπροσωπούσαν τη νόμιμη κυβέρνηση αλλά πραξικοπηματίες. Εξάλλου και οι ίδιοι έδειξαν ανάρμοστη συμπεριφορά και παραβίασαν τους καθιερωμένους άγραφους κανόνες της φιλοξενίας ασκώντας προπαγάνδα στους φυγάδες. Όσους μάλιστα από αυτούς οι πρέσβεις έπεισαν, τους μετέφεραν οι Αθηναίοι επίσης στην Κέρκυρα. Προφανώς οι αρχές της Αθήνας δεν ικανοποιήθηκαν ούτε από τις εξελίξεις στην Κέρκυρα ούτε από τις εξηγήσεις και τη

στάση των πρέσβεων. Έτσι απέτυχε ο διπλωματικός ελιγμός των Κερκυραίων ολιγαρχικών.

Η άφιξη Λακεδαιμονίων πρέσβεων στην Κέρκυρα και το αποτέλεσμά της

Ενώ οι Αθηναίοι συνελάμβαναν τους απεσταλμένους στην πόλη, τους πρέσβεις των

Κερκυραίων ολιγαρχικών, όπως και όσους δημοκρατικούς Κερκυραίους φυγάδες αυτοί

έπεισαν, και τους μετέφεραν στην Αίγινα, κατέφθασε στην Κέρκυρα ένα κορινθιακό πλοίο με Λακεδαιμόνιους πρέσβεις. Η άφιξη αυτών σηματοδοτεί την ανάμειξη της Σπάρτης στα γεγονότα της Κέρκυρας, τη γενίκευση και την κλιμάκωση του εμφυλίου. Οι ολιγαρχικοί βρήκαν την υποστήριξη και την ευκαιρία που περίμεναν. Έτσι αμέσως άφησαν τα προσχήματα, επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά στους δημοκρατικούς και τους νίκησαν. Προφανώς η δεύτερη αυτή αποστολή των Λακεδαιμόνιων πρέσβεων είναι η δραστική απάντηση της Σπάρτης στις προηγούμενες ενέργειες των Αθηναίων. Οι Λακεδαιμόνιοι δείχνουν την παρουσία τους στις πολιτικές εξελίξεις της Κέρκυρας, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και επιδιώκουν την εδραίωση του ολιγαρχικού καθεστώτος στο νησί προς όφελος και των ομοϊδεατών της πόλης και των ίδιων. Η παρέμβασή τους στα εσωτερικά της Κέρκυρας είναι ανοιχτή και απροκάλυπτη, υποθάλπει τις αυθαιρεσίες και προμηνύει δραματικές εξελίξεις.

Οι περιοχές της πόλης που κατέλαβαν οι δύο αντίπαλοι

Έτσι οι δημοκρατικοί μετά την ήττα τους ανασυντάχτηκαν και κατέλαβαν την ακρόπολη, τα ψηλά μέρη της πόλης και το Υλλαϊκό λιμάνι, ενώ οι ολιγαρχικοί την αγορά, τα χαμηλά μέρη και το λιμάνι του Αλκίνου. Οι Κερκυραίοι λοιπόν διχάζονται και το χάσμα που τους χωρίζει διευρύνεται. Οι δύο αντιμαχόμενες πολιτικές παρατάξεις οργανώνονται καλύτερα και κλιμακώνουν τη δράση τους. Όλη αυτή η έντονη κινητικότητά τους μαρτυρεί την όξυνση των παθών, την εκδικητική διάθεση και τη μανία για την επικράτηση.

Η οργάνωση και η αναζήτηση συμμάχων από τις δύο παρατάξεις

Οι αντίπαλοι συναισθάνονταν ότι ήταν σχεδόν ισοδύναμοι και ότι η έκβαση της αναμέτρησης φαινόταν αμφίρροπη. Για να ενισχύσουν λοιπόν τη θέση τους προσκάλεσαν για βοήθεια τους δούλους, που τότε ξεπερνούσαν το μισό πληθυσμό (40.000) των κατοίκων της Κέρκυρας (70000), δίνοντας την υπόσχεση ότι θα τους ελευθερώσουν. Το κίνητρο αυτό ήταν πολύ δελεαστικό, αφού ήταν άθλιες οι συνθήκες διαβίωσης για την τάξη αυτή. Έτσι σε όποια πολιτική παράταξη θα εντάσσονταν, αυτή θα νικούσε. Οι περισσότεροι από αυτούς συντάχτηκαν με το μέρος των δημοκρατικών για τους εξής λόγους:

α. Ιδεολογικά και κοινωνικά ένιωθαν πιο κοντά στους δημοκρατικούς, αφού οι ολιγαρχικοί πίεζαν και τους δύο.

β. Από την εμπειρία τους θεωρούσαν τους δημοκρατικούς πιο αξιόπιστους και φιλάνθρωπους, γιατί αι άλλοι ήταν άπληστοι και αυταρχικοί.

γ. Ίσως διέβλεπαν ότι η έκβαση του εμφυλίου θα ήταν θετική για τους δημοκρατικούς· έτσι και οι ίδιοι προσδοκούσαν ότι θα αλλάξει η ζωή τους προς το καλύτερο.

Τότε οι ολιγαρχικοί, επειδή διαπίστωσαν ότι υστερούσαν, κάλεσαν για βοήθειά τους

οχτακόσιους μισθοφόρους από την Ήπειρο, για να εξισωθούν αριθμητικά με τους αντιπάλους τους. Άλλωστε είχαν την οικονομική δυνατότητα να τους στρατολογήσουν. Η κινητοποίηση για τον προσεταιρισμό των δούλων με την υπόσχεση της ελευθερίας - φαινόμενο ασυνήθιστο - και η πρόσληψη μισθοφόρων πιστοποιούν την απεγνωσμένη προσπάθεια των δύο παρατάξεων για επικράτηση, την ένταση της αντιπαράθεσης, την ανασφάλεια και την αγωνία τους για τη νίκη. Όλα ωστόσο προμηνύουν σφοδρή σύγκρουση.

Τι είναι η αγάπη;

«Η αγάπη αποτελείται από μία ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα»
Αριστοτέλης

«Στα όνειρα και την αγάπη τα πάντα είναι δυνατά»
Janos Arnay

«Η νύχτα μου έχει γίνει ένα γλυκό ηλιοβασίλεμα εξαιτίας σου»
Ibn Abbad
«Στην πραγματική αγάπη θέλεις το καλό του προσώπου. Στην ρομαντική αγάπη θέλεις το πρόσωπο»
Margaret Anderson

« Η αγάπη είναι μία προσωρινή τρέλα. Εκρήγνυται όπως το ηφαίστειο και μετά καταλαγιάζει. Και όταν καταλαγιάσει πρέπει να πάρεις μία απόφαση. Πρέπει να σκεφτείς αν οι ρίζες σας έχουν γίνει τόσο δεμένες που είναι ασύλληπτο πως κάποτε ζούσατε χώρια. Γιατί αυτό είναι αγάπη. Η αγάπη δεν είναι παγερή, δεν είναι ο ενθουσιασμός, δεν είναι οι υποσχέσεις για αιώνιο πάθος. Είναι απλά η «αγάπη» που κάθε ένας από εμάς μπορούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι την έχουμε.
Η αγάπη από μόνης της είναι αυτό που μένει όταν ο έρωτας έχει περάσει, και αυτό είναι μία τέχνη και ένα τυχαίο γεγονός. Η μητέρα σου και εγώ το είχαμε, είχαμε ρίζες που μεγάλωναν από κάτω μας, και όταν όλα τα φύλλα έπεσαν από τα κλαδιά μας, ανακαλύψαμε ότι ήμασταν ένα δέντρο και όχι δύο.»
Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι

«Αγάπη είναι η ομορφιά της ψυχής»
Aγιος Αυγουστίνος

«Το φιλί είναι ένα όμορφο κόλπο, που σχεδίασε η φύση, για να σταματούν οι λέξεις όταν τα λόγια είναι περιττά»
Ingrid Bergmen

«Κάθε λεπτό από την ώρα ενός ερωτευμένου, αξίζει όσο μία ολόκληρη καθημερινή ζωή»
Aphra Behn

«Τα λόγια σου είναι η τροφή μου, η ανάσα σου το κρασί μου. Είσαι τα πάντα για μένα»
Sarah Bernhardt

«Στα πιο τρελά όνειρα μου, παίζεις τον ήρωα μου. Στην πιο σκοτεινή ώρα της νύχτας, με σώζεις, και σώνεις τη ζωή μου»
Bliss and Cerney

«Είσαι τα πάντα για μένα. Τίποτα λιγότερο»
Ralph Block

«Σ' αγαπώ, σε όλα το βάθη, το ύψη και πλάτη που μπορεί να φτάσει η ψυχή μου»
Elizabeth Barrett Browning

«Αν αφαιρέσεις την αγάπη, η γη είναι ένας τάφος»
Robert Browning

«Για να την δεις έπρεπε να την αγαπήσεις, να αγαπήσεις μόνο εκείνη και να την αγαπήσεις για πάντα»
Robert Burns

«Περπατάει στην Ομορφιά, όπως η νύχτα
με ατμόσφαιρα χωρίς σύννεφα και ουρανούς μ' αστέρια
Και κάθε καλό από σκοτάδι και λάμψη
συναντούν την όψη της και τη ματιά της..»
Λόρδος Βύρωνας

«Σαν τη μουσική μέσα στα νερά, η αγάπη είναι μία γλυκιά φωνή που ακούω»
Λόρδος Βύρωνας

«Σ' αγαπώ, όχι για αυτό που είσαι, Αλλά για αυτό που είμαι εγώ όταν είμαι μαζί σου»
Roy Croft

«Το μόνο αληθινό δώρο είναι μία δόση από εσένα»
Ralph Waldo Emerson

«Η αγάπη καταλαγιάζει πάνω στα μάτια, και φέρνει μία μαγευτική χάρη στην καρδιά»
Ευριπίδης

«Την αγαπώ και αυτό είναι η αρχή των πάντων»
F . Scott Fitzgerald .

«Αγάπη είναι εκείνη η συνθήκη κατά την οποία η ευτυχία ενός άλλου προσώπου είναι ουσιαστική για τη δική σου»
Robert Heinlein

«Ότι αισθάνομαι για σένα θυμίζει λιγότερο τη γη και περισσότερο έναν ουρανό χωρίς σύννεφα»
Victor Hugo (;)

«Είναι τόσο εύκολο, Να σκέφτεσαι την Αγάπη, Να μιλάς για την Αγάπη, Να εύχεσαι την Αγάπη, Αλλά δεν είναι πάντα εύκολο, Να αναγνωρίζεις την Αγάπη, Ακόμα και όταν την κρατάμε στα χέρια μας»
Jaka

«Δύο ψυχές μαζί αλλά μία σκέψη, δύο καρδιές που χτυπούν σαν μία»
John Keats

«Τα καλύτερα και πιο όμορφα πράγματα στον κόσμο δεν μπορείς να τα δεις ή να τα αγγίξεις. Τα αισθάνεσαι μόνο με την καρδιά»
Helen Keller

«Όταν ήρθες ήσουν σαν κόκκινο κρασί και μέλι, και η γεύση σου ήταν τόσο γλυκιά που έκαψε το στόμα μου»
Amy Lowell

«Κάνε με αθάνατο με ένα φιλί σου»
Christopher Marlowe

«Αγάπη είναι το γοητευτικό ηλιοβασίλεμα κάθε καρδιάς»
Alphonse Marie de la Martine

«Στην αριθμητική της αγάπης, ένα συν ένα κάνουν τα πάντα, και δύο μείον ένα ίσον μηδέν»
Mignon McLaughlin

«Βλέπω τις ώρες που πέρασα μαζί σου, σαν έναν αρωματισμένο κήπο, με ένα αχνή λάμψη και ένα πηγάδι να τραγουδάει, εσύ και μόνο εσύ με κάνεις να νιώθω ότι είμαι ζωντανός... άλλοι άντρες, ξέρω, ότι έχουν δει αγγέλους αλλά εγώ είδα αυτά, και αυτή η τέχνη είναι αρκετή»
George Moore

«Στην αγάπη υπάρχουν δύο πράγματα: σώματα και λέξεις»
Joyce Carol Oates

«Έγινα ένας νερόμυλος, που γυρίζει και σε γεύεται, όσο τα νερά κινούνται»
Rumi

«Μου λείπεις περισσότερο από όσο θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ, και σκέψου ότι ήμουν προετοιμασμένος γι' αυτό»
Vita SackvilleWest

«Η ζωή μας έμαθε ότι αγάπη δεν είναι να κοιτάζει ο ένας τον άλλον, αλλά να κοιτάζουν και οι δύο προς την ίδια κατεύθυνση»
Antoine de Saint Exupery

«Μόνο με την καρδιά μπορείς να δεις καθαρά τα πράγματα: Αυτό που έχει αξία δεν φαίνεται με τα μάτια»
Antoine de Saint Exupery

«Υπάρχει μόνο μία χαρά στη ζωή, να αγαπάς και να αγαπιέσαι»
George Sand

«Κάποιες φορές όταν σε κοιτάζω μου κόβεται η ανάσα, και όλα τα πράγματα που θέλω να πω, δεν βρίσκουν φωνή. Μετά, μέσα στην απόλυτη σιωπή, ελπίζω ότι τα μάτια μου θα μιλήσουν όπως η καρδιά μου»
Robert Sexton

«Η καρδιά μου είναι πάντα στην υπηρεσία σου»
William Shakespeare

«Αγάπη είναι να ανακαλύπτουμε τους εαυτούς μας σε άλλους και η λάμψη αυτής της αναγνώρισης»
Alexander Smith

«Το να αγαπάς είναι να παίρνεις μία γεύση από τον παράδεισο»
Karen Sunde

«Αγάπη είναι η φιλία μέσα στη φωτιά»
Jeremy Taylor

«Μέσα σε σένα χάνομαι. Χωρίς εσένα πιάνω τον εαυτό μου να θέλει να χαθεί ξανά»
'Aγνωστος

«Κάπου υπάρχει κάποιος που ονειρεύεται το χαμόγελο σου...»
'Aγνωστος

«Βλέπω τα πιο αχνά μου αστέρια στα μάτια σου. Με λιώνουν όπως ο ήλιος το χιόνι»
'Aγνωστος

«Το τριαντάφυλλο ψιθυρίζει την αγάπη, σε μία γλώσσα άγνωστη στην καρδιά»
'Aγνωστος

«Να είμαστε φίλοι είναι αυτό που πάντα ήθελα. Να είμαστε ζευγάρι είναι αυτό που πάντα ονειρευόμουν»
'Aγνωστος

«Αν μπορούσα να φτάσω και να κρατήσω ένα αστέρι κάθε φορά που με έκανες να γελώ, θα κρατούσα όλο τον ουρανό της νύχτας στην παλάμη του χεριού μου»
'Aγνωστος

«Αν με αγαπάς μόνο στα όνειρα μου, άσε με να κοιμηθώ για πάντα»
'Aγνωστος

«Φίλησε με και θα δεις τα αστέρια, αγάπησε με και θα σου τα δώσω»
'Aγνωστος

«Η αγάπη είναι ένα όνειρο που γίνεται αληθινό όταν συναντιόμαστε»
Aγνωστος

«Η ψυχή που μπορεί να μιλήσει με τα μάτια, μπορεί και να φιλήσει με το βλέμμα»
Aγνωστος

«Η αγάπη είναι κάτι αιώνιο: Η όψη μπορεί να αλλάξει, αλλά όχι η ουσία»
Vincent van Gogh

«Η πιο πολύτιμη κατάκτηση στη ζωή ενός άντρα είναι η καρδιά μίας γυναίκας»
Josiah G . Holland

«Από κάθε ανθρώπινο είδος βγαίνει ένα φως απευθείας για τον παράδεισο. Και όταν δύο ψυχές που είναι προορισμένες να είναι μαζί, βρίσκουν η μία την άλλη, οι αχτίδες φωτός ξεχύνονται μαζί, και ένα και μοναδικό εκτυφλωτικό φως προβάλλει από ένα και μόνο σώμα»
'Aγνωστος

«Αγάπη σημαίνει να αφήνεσαι στον άλλον χωρίς εγγυήσεις, και να δίνεις στον άλλον την ελπίδα ότι θα δώσεις σε αυτόν που αγαπάς την αγάπη. Η αγάπη είναι μία πράξη πίστης, και όποιος δεν μπορεί να πιστέψει, δεν μπορεί και να αγαπήσει.»
Erich Fromm

«Γνωρίζεις την αγάπη όχι με το να βρεις το τέλειο πρόσωπο, αλλά με το να δεις ένα πρόσωπο με ατέλειες ως τέλειο»
Sam Keen

«Το πιο ισχυρό σύμπτωμα της αγάπης είναι η φροντίδα που κάποιες φορές γίνεται ανυπόφορη»
Victor Hugo

«Η αληθινή αγάπη αρχίζει όταν δεν περιμένεις κάτι για αντάλλαγμα»
Antoine De Saint Exupery

«Η αγάπη είναι το έμβλημα της αιωνιότητας: Μπερδεύει κάθε έννοια του χρόνου και αφαιρεί κάθε ανάμνηση της αρχής και κάθε φόβο για το τέλος»
Germaine De Stael

«Για κάθε ομορφιά υπάρχει ένα μάτι για να την αντικρύσει. Για κάθε αλήθεια υπάρχει ένα αυτί να την ακούσει. Για κάθε αγάπη υπάρχει μία καρδιά για να την φιλοξενήσει»
Ivan Panin

«Το να σε ερωτεύεται κάποιος σου δίνει δύναμη, το να ερωτεύεσαι σου δίνει κουράγιο»
Lao Tzu

«Η πιο παγερή σιωπή: Όταν δύο στόματα συναντιούνται σε ένα φιλί»
'Aγνωστος

«Η Απουσία κάνει την αγάπη να ελίσσεται, η Παρουσία της δίνει δύναμη»
Thomas Fuller

«Όλοι έιμαστε γεννημένοι για την αγάπη, είναι η θεμελιώδης αρχή και το μόνο τέλος»
Benjamin Disraeli

«Η αγάπη είναι το βασικό κλειδί για να ανοίξουν οι πύλες του παραδείσου»
Oliver Wendell Holmes

«Η αγάπη δεν είναι αυτή που κάνει τον κόσμο να γυρίζει, η αγάπη είναι αυτή που δείνει στην περιστροφή αξία»
Elizabeth Browning

«Για να ζήσεις την απόλυτη ευτυχία, θα πρέπει να έχεις κάποιον για να την μοιραστείς»
Mark Twain

«Αν τώρα ξέρω τι είναι αγάπη, ο λόγος είσαι εσύ»
Herman Hesse

«Πόσο όμορφη είναι η νίκη ενός φιλιού στην αρχή μίας αγάπης...»
Thomas Campbell

«Μία λέξη μας απελευθερώνει από όλο το βάρος και τον πόνο στη ζωή. Και αυτή η λέξη είναι Αγάπη»
Σοφοκλής

«Αγάπη είναι η ακαταμάχητη επιθυμία να αγαπηθούμε ακαταμάχητα»
Mark Twain

«Έλα και ας κάνουμε την αγάπη να ζει για πάντα»
Herbert Trench

«Δεν υπάρχει θεραπεία για την αγάπη, παρά μόνο να μην αγαπήσεις άλλο»
Henry David Thoreau

«Αν είχα ένα λουλούδι για κάθε φορά που σε σκέφτομαι, θα περπατούσα για πάντα στον κήπο μου»
Alfred Lord Tennyson

«Κάθε είδος αγάπης είναι γλυκό, είτε δίνεις είτε παίρνεις»
Percy Bysshe Shelley

«Η αγάπη είναι μία πράξη αιώνιας συγχώρεσης, μία τρυφερή ματιά που γίνεται συνήθεια»
Nicolas Johnson

«Η αγάπη υπομένει, η αγάπη νοσταλγεί. Δεν φθονεί, ούτε και κραυγάζει, δεν μεγαλοπιάνεται. Δεν είναι αδιάκριτη ούτε και βαδίζει μόνη της. Δεν θυμώνει και δεν θυμάται λάθη. Η αγάπη δεν λάμπει μες την αλήθεια. Πάντα προστατεύει, πάντα εμπιστεύεται, πάντα ελπίζει, πάντα επιμένει, πάντα υπομένει.»
S . Williams

Αγάπη,γνωμικά,ρήσεις...!

« Όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν μεταξύ τους... Οι μεγαλύτεροι των θνητών, μα κι οι πιο μικροί, αγαπάνε τα παιδιά τους. Άνισοι κοινωνικά, άλλοι είναι πλούσιοι κι άλλοι φτωχοί. Αλλά ολόκληρο το ανθρώπινο γένος αγαπάει τα παιδιά του. »
Ευριπίδης
«Αν κρίνεις την αγάπη από τις πράξεις της, είναι περισσότερο σαν να μισείς παρά σαν ν' αγαπάς.»
Φρανσουά Ντε Λα Ροσφουκό
«Αυτό που αγαπά, πρέπει να καταλυθεί απ' τη φωτιά της αγάπης του.»
Μιχαήλ Άγγελος
«Ευτυχισμένοι αυτοί που αγαπήθηκαν και δυστυχισμένοι εκείνοι που δεν γνώρισαν ποτέ την αγάπη.»
Άλφρεντ Λορντ Τένισον

Αναγνωστάκης Μανόλης-Συνέντευξη

MANΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ: Ο τελευταίος επιζών
Μια αδημοσίευτη στην Ελλάδα συνέντευξη του Μ. Αναγνωστάκη που δόθηκε στον κύπριο ποιητή και δημοσιογράφο Χρήστο Μαυρή. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε σε δυο συνέχειες στην εφημερίδα «Τα Νέα» της Λευκωσίας, στις 24 Ιουλίου 1984. Αργότερα, το 1990, αποτέλεσε το δεύτερο σκέλος στο μικρό δοκίμιο του Χρ. Μαυρή, «Ο τελευταίος επιζών. Σπουδή στην ποίηση του Μαν. Αναγνωστάκη». Κρίνοντας πως οι απόψεις που διατυπώνει ο Μ. Αναγνωστάκης παρουσιάζουν ενδιαφέρον αναδημοσιεύουμε ορισμένα αποσπάσματα.
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΖΩΗ
Οι σχέσεις Τέχνης και ζωής μέχρι ποιο σημείο μπορούν να φθάσουν; Ας πάρουμε, όμως, εδώ σαν δεδομένο την ποίησή σας που, χωρίς δισταγμό, μπορώ να ισχυριστώ πως είναι ένα βιογραφικό χρονικό. Ο ίδιος μάλιστα, για να θυμηθούμε τα «Αντιδογματικά» κείμενά σας, ομολογείτε πως η παιδεία σας είναι «εμπειρική».
Κοίταξε. Εξωτερικά φαίνεται ότι η ποίηση διαχωρίζεται από τη ζωή. Ή, η Τέχνη διαχωρίζεται από τη ζωή. Αυτό με την τρέχουσα, με την κοινή αντίληψη και με τα τρέχοντα μέτρα. Γι’ αυτό πολλοί εκπλήσσονται πως ένας άνθρωπος μπορεί να γράφει έτσι και να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Δηλαδή να είναι διαφορετικός σαν άνθρωπος και διαφορετικός σαν καλλιτέχνης. Αυτό είναι με τα κοινά, τα καθημερινά μέτρα.
Εγώ πιστεύω ότι υπάρχει ταύτιση του ανθρώπου με το έργο του. Άλλες φορές αυτό το πράγμα εμφανίζεται σαν ένα ενιαίο σώμα και αναγνωρίζει τον ποιητή ή τον δημιουργό ή τον καλλιτέχνη από τον άνθρωπο και, άλλοτε, δεν μπορεί το πράγμα αυτό να γίνει καταληπτό από την κοινή αντίληψη. Μέσα του, όμως, του ποιητή ή του καλλιτέχνη γενικότερα έχουν έλθει αντιφάσεις. Στην εξωτερική ζωή εκδηλώνει ορισμένα πράγματα τα οποία είναι σύμφωνα με την κοινή αντίληψη. Αυτά που βάζει μέσα του, τα οποία είναι εξίσου πραγματικότητα της ζωής του, δεν εκδηλώνονται με τα κοινά μέτρα.
Στην πραγματικότητα όμως ο αληθινός καλλιτέχνης δεν μπορεί να ξεφύγει από τον εαυτό του, από τα βιώματά του, τα οποία μπορεί να μην είναι εντελώς προσωπικά του βιώματα. Να είναι βιώματα άλλων τα οποία αφομοίωσε ο ίδιος. Αλλά προσωπικά δεν νομίζω πως μπορεί να ξεφύγει.
Η εποχή συμβάλλει σ΄ αυτό το φαινόμενο;
Οπωσδήποτε συμβάλλει η εποχή. Υπάρχουν εποχές που αντικειμενικά, ιστορικά μπορείς να πεις, είναι πιο έντονα φορτισμένες από τις άλλες. Αν σκεφθεί κανείς ότι όλη η κατοχή και όλη αυτή η περίφημη Αντίσταση υπήρξε μόνο τρία, τριάμισι χρόνια (είναι ένα διάστημα πάρα πολύ μικρό), και ότι από τη μεταπολίτευση μέχρι τώρα έχουν περάσει δέκα χρόνια – εάν μετρούμε το χρόνο έτσι από πλευράς ουσιαστικών γεγονότων – τα τρία χρόνια εκείνα είχαν συμπυκνώσει μια τεράστια πείρα της ζωής την οποία δεν μπόρεσαν να γεμίσουν τα δέκα πρόσφατα χρόνια. Αυτή είναι η άποψή μου.
Μέσα στο έργο σας, με βοηθητικό στοιχείο πάντοτε τη μνήμη, επανέρχεται ο θάνατος. Συγκεκριμένα ο θάνατος των άλλων. Για να γίνω πιο σαφής, εννοώ το θάνατο των φίλων σας. Ουσιαστικά μέσα από το έργο σας προβάλλετε σαν Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΕΠΙΖΩΝ από μια αποδεκατισμένη ομάδα συντρόφων σας ή καλύτερα, σαν ο δημιουργός που δεν έχει γύρω του τους πρώτους φίλους του. Εντούτοις όμως εξακολουθείτε να υπάρχετε και σαν ποιητής, αλλά και σαν μαχητής. Η ισορροπία σας αυτή πώς εξασφαλίζεται κ. Αναγνωστάκη;
Κατ’ αρχήν είναι πολύ εγωιστικό και δεν το δέχομαι αυτό το πράγμα. Δηλαδή, να πω ότι εκφράζω έστω και μια ομάδα ανθρώπων ή μια ομάδα συντρόφων ή πολύ περισσότερο, μια εποχή. Κανείς δεν εκφράζει μόνος του μια εποχή. Δεν νομίζω. Υπάρχουν πολλοί που εκφράζουν εκφάνσεις μιας εποχής.
Τώρα, το ότi υπάρχει το στοιχείο του θανάτου μέσα στο έργο μου είναι γιατί όλα αυτά τα χρόνια ζήσαμε τον θάνατο. Από την ηλικία των δεκαέξι χρόνων μέχρι την ωριμότητά μας έχουμε ζήσει το θάνατο γύρω μας.
Δηλαδή κύριε Αναγνωστάκη, ο θάνατος λειτουργεί σαν βίωμα μέσα σας;
Ναι, λειτουργεί σαν βίωμα. Λειτουργεί σαν βίωμα αλλά όχι σαν μια μεταφυσική αγωνία ή σαν μια μεταφυσική λύση – υπαρξιακή λύση αν θες, υπαρξιακό πρόβλημα. Αλλά λειτουργεί. Άμεσα από τα καθημερινά λειτούργησε και ο θάνατος των άλλων και ο δικός μου θάνατος. Αλλά όταν λέω θάνατος δεν εννοώ μονάχα το φυσικό θάνατο. Είναι πολύ απλό να εννοήσει κανείς το φυσικό θάνατο από μόνο του. Να εννοήσει και τον ιδεολογικό θάνατο – την πτώση, ας πούμε, το μαρασμό γενικά γύρω σου (όταν το νοιώθεις), την ξηρασία. Λοιπόν, δεν είναι μόνο ο βιολογικός θάνατος.
Ρωτάς, επίσης, πώς συνεχίζω να λειτουργώ. Κατ’ αρχήν δεν πιστεύω πως λειτουργώ σαν ποιητής. Έχω πάψει προ πολλού να γράφω ποιήματα και το ξέρεις αυτό πράγμα. Δεν λειτουργώ. Δεν αισθάνομαι, δηλαδή, ότι γράφω. Ούτε αυτά τα οποία έχω γράψει τώρα, τα μικρά. Εννοώ το «ΥΓ.».

ΤΟ «Υ.Γ.»
Αυτά στο «Υ.Γ.» ήταν παλιά παραγωγή;
Όχι, δεν είναι παλιά παραγωγή, αλλά αυτό το πράγμα, δεν είναι και παραγωγή εντελώς πρόσφατη. Δεν είναι πρόσφατη εντελώς. Είναι πράγματα γραμμένα κατά διαστήματα, τα τελευταία χρόνια.
Πάντως ήλθαν να συμπληρώσουν ένα κεφάλαιο.
Δεν ξέρω αν ήλθαν να συμπληρώσουν ένα κεφάλαιο. Ούτε ξέρω αν είναι ποίηση. Γι’ αυτό και δεν τα χαρακτηρίζω και γι’ αυτό τα έβγαλα σ’ έναν περιορισμένο αριθμό αντιτύπων – σαν ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ας πούμε, σε φίλους χωρίς να έχουν καμιά φιλοδοξία και αξίωση κριτικής. Ασχέτως τώρα αν έγιναν ορισμένες κριτικές.
Λοιπόν, έχω την εντύπωση – από πολλά χρόνια μέσα μου και το έχω διατυπώσει στο γράψιμό μου αυτό το πράγμα – ότι δεν λειτουργώ. Δηλαδή δεν λειτουργώ σαν ποιητής με ό, τι έχω γράψει ....
Μήπως δεν υπάρχει κυοφορία μέσα σας;
Ακριβώς, μέσα μου δεν υπάρχει καμιά κυοφορία ποιητική. Κι αν θες ακόμα να σου απαντήσω λίγο προκλητικά: Δεν με ενδιαφέρει πια η ποίηση.
Αυτό είναι λόγω κινήτρων;
Όχι, δεν με ενδιαφέρει. Επειδή πιστεύω ότι η ποίηση δεν είναι ούτε επάγγελμα ούτε κάτι το μόνιμο στην ανθρώπινη ζωή.
Θεωρείτε τότε ότι εκπληρώθηκε η αποστολή σας.
Θεωρώ ότι ήταν δεμένη με μια εποχή. Ότι ήταν δεμένη με ορισμένα βιώματα. Από εκεί και πέρα δεν αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω αυτά τα πράγματα ξανά – πάλι με τον ίδιο τρόπο ή, καινούργια πράγματα να τα εκφράσω με ποιητικό τρόπο. Δεν αισθάνομαι αυτή την ανάγκη. Ήταν όπως ένας ισχυρός ερωτικός δεσμός ο οποίος λήγει. Ο οποίος λήγει, δεν σημαίνει πως είναι αιώνιος. Νομίζουν πως είναι αιώνιος. Όμως δεν είναι αιώνιος, λήγει αυτός ο ερωτικός δεσμός.
Από εκεί και πέρα ή διατηρείς μια φιλική συμπάθεια στο πρόσωπο (έχεις φιλικές σχέσεις) ή αποξενώνεσαι τελείως. Εγώ διατηρώ φιλικές σχέσεις. Δεν αποξενώθηκα τελείως. Έτσι διατηρώ φιλικές σχέσεις με την ποίηση και με την ποίηση των άλλων. Αλλά όχι σχέσεις άμεσες, καθημερινές. Δηλαδή όχι βιωματικές σχέσεις. Αυτό να μην θεωρηθεί από μερικούς ότι σνομπάρω, κατά κάποιο τρόπο, την ποίηση. Δεν τη σνομπάρω. Ίσως είναι το αντίθετο, επειδή βάζω πολύ ψηλά την ποίηση. Νομίζω ότι για να εκφρασθεί κανείς με ένα στίχο που να ξεπερνάει αυτά τα οποία έχει γράψει ως τώρα είναι μεγάλη δουλειά. Εάν θέλω αυτή τη στιγμή μπορώ να σου βγάλω πέντε συλλογές.
Μήπως αντιλαμβάνεστε ότι ο ήλιος της ποίησής σας ανέβηκε ψηλά και θέλετε να τον κρατήσετε εκεί ψηλά;
Όχι! Όχι από υστεροβουλία. Δεν το κάνω από υστεροβουλία. Αλλά ότι έχει εξαντληθεί το απόθεμα. Από εκεί και πέρα όμως ξέροντας το υλικό, ξέροντας το metie, αυτό που λέμε δηλαδή τη δουλειά – το πώς δουλεύεται μια Τέχνη υπάρχει μια τεχνική, είναι και μια ηθοποιία, μια προσποίηση, και μια Τέχνη και τεχνική συγχρόνως – μπορεί κανένας, επαναλαμβάνοντας τον εαυτό του να γράψει άλλες πέντε συλλογές και να δώσει πάλι τα ίδια πράγματα.
Εγώ θέλω, αν δώσω κάτι, να είναι κάτι παραπάνω. Δηλαδή, τίποτα δεν αποκλείεται, εάν ζήσω, να γίνει μετά από πέντε χρόνια. Απλώς, εδώ και πάρα πολλά χρόνια τώρα, δεν αισθάνομαι την ανάγκη να εκφρασθώ ποιητικά.
ΣΑΝ ΑΥΤΟΔΙΔΑΚΤΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ

Θέλω να σας ρωτήσω αν υπήρξαν έργα ή συγγραφείς που σας δίδαξαν κάτι στην Τέχνη σας
Κατ’ αρχήν – το έχω πει κι άλλες φορές και το έχω γράψει αυτό το πράγμα – δεν έχω προβληματιστεί ιδιαίτερα πάνω στην ποίηση. Δεν με απασχόλησε πάρα πολύ το θέμα της γραφής. Δηλαδή αυτό που λέμε τεχνική. Αυτό που λέμε να γράψω και να σχίσω, να ξαναγράψω και να σχίσω για να πάρω διδάγματα το πώς γράφεται ένα ποίημα. Είμαι σαν ένας ζωγράφος αυτοδίδακτος ο οποίος είδε μετά πολλά. Είδε πολύ ζωγραφική και πράγματα που τα έχει ανακαλύψει ο ίδιος. Μόνος του τα έχει ανακαλύψει αυτά τα πράγματα! Είδε ότι αυτά τα πράγματα υπάρχουν και σ΄ άλλους ποιητές.
Άλλο θέμα τώρα εάν με επηρέασαν ποιητές. Είναι βέβαιο ότι με επηρέασαν πάρα πολλοί ποιητές. Χωρίς να ξέρει κανένας και ποιοι τον επηρέασαν ουσιαστικά. Εκείνο που σου αποκλείω (εκείνο που θέλω να σου πω) είναι ότι δεν υπάρχει ποιητής τον οποίο έβαλα πάρα πολύ ψηλά και τον θεωρώ σαν πρότυπο για να πω θα του μοιάζω ή, αυτόν θα τον μιμηθώ ή θα τον αντιγράψω ή θ’ ακολουθήσω το άστρο του. Έτσι, αυτό το πράγμα δεν συνέβη σε μένα.
Υπήρξαν πιστεύω ποιητές που υπερβολικά θαυμάζω αλλά να μην μ’ έχουν επηρεάσει τόσο πολύ, αντίθετα με άλλους που τους αγαπώ αλλά δεν τους θαυμάζω υπερβολικά. Ένα παράδειγμα είναι ο Κάλβος τον οποίο θεωρώ το μεγαλύτερο ποιητή που έβγαλε η ελληνική γλώσσα, αλλά δεν νομίζω πως μ’ επηρέασε. Αντίθετα με επηρέασαν ποιητές που μπορεί να θεωρηθούν ήσσονες – το ήσσονες και μείζονες με την έννοια ότι στο μείζων τα θέματά του είναι μείζονα, κατά κάποιο τρόπο, ενώ οι άλλοι είναι πιο κλειστού χώρου. Αυτό εννοώ λέγοντας ήσσονες ποιητές. Δεν σημαίνει πως αξιολογικά ο ένας είναι πιο μεγάλος από τον άλλο – όπως π.χ. ο Καρυωτάκης ή ο Σεφέρης, που τους διάβασα νεότατος. Αυτοί έχω την εντύπωση ότι μ’ επηρέασαν
Επίσης και ο πρώτος Ρίτσος με επηρέασε αρκετά, στα πρώτα ποιήματά του. Ο πρώτος Ρίτσος, δηλαδή ο προπολεμικός όπως στο «Τραγούδι της αδελφής μου», το «Εμβατήριο του Ωκεανού» κ.λπ. Επίσης, με έχουνε επηρεάσει πολύ οι Γάλλοι! Η παιδεία μου υπήρξε γαλλική ως ένα χρονικό διάστημα. Ο Απολλιναίρ αλλά και οι συμβολιστές! Είναι βλέπεις πράγματα λίγο αντιφατικά. Μικρός έχω διαβάσει πάρα πολύ ποίηση. Ελληνική και γαλλική αλλά αυτό το πράγμα, δεν σημαίνει ότι μετά έγραψα. Ήδη έγραφα τα οποία δεν τάχω αποκηρύξει. Τα θέματά μου στην πρώτη μου συλλογή ήταν μέχρι το 1942. Το 1942 ήμουνα δεκαεφτά χρόνων. Αυτά τα θέματα δεν τα ’χω αποκηρύξει.
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Υποστηρίζουνε κ. Αναγνωστάκη πως ο συγγραφέας πρέπει να υπηρετεί το ιδεολογικό συμφέρον. Θάθελα νάχω την άποψή σας – αν μπορείτε φυσικά – γύρω από αυτή τη θέση.

Εγώ θα σου απαντήσω λίγο ωμά. Ο συγγραφέας δεν υπηρετεί τίποτα. Γιατί αν βάλουμε τη λέξη «υπηρετώ» ή τη λέξη «στράτευση» που θυμίζει λίγο στρατό – σημαίνει πειθαρχία, σημαίνει αυτό το πράγμα ή εκείνο και τα λοιπά σημαίνει ακόμη κατ’ επιταγή, σημαίνει κατ’ εντολή, ότι θες – δεν μπορεί να είναι πραγματικός καλλιτέχνης. Και προπαντός, η στράτευση που λέμε και η συμμετοχή στα κοινά και η ιδεολογική θέση, όλα αυτά τα πράγματα βγαίνουν μέσα από το έργο του χωρίς να έχει την πρόθεση ο ίδιος να τα βγάλει.
Αλλά επειδή ο ίδιος εάν πραγματικά ανήκει κάπου ιδεολογικά – και όταν λέμε ανήκω κάπου ιδεολογικά δεν σημαίνει ότι ανήκω κάπου επειδή ψηφίζω κάτι. Ανήκω σε κάτι το οποίο είναι διαμορφωμένο σε μια βιοθεωρία, σε μια κοσμοαντίληψη και βλέπω διαφορετικά τα πράγματα. Λοιπόν μια ιδεολογία, μια κοσμοθεωρία ή μια θρησκεία δεν είναι απλώς ότι ψηφίζω αυτό ή εντάσσομαι εκεί. Εάν πραγματικά το βιώνεις αυτό το πράγμα βγαίνει μόνο του.
Τι έχετε να πείτε, όμως γι’ αυτούς που πιστεύουν ότι εσύ είσαι καθοδηγητής μιας ιδεολογίας; Θα σας φέρω εδώ σαν παράδειγμα τον Γιάννη Γαλανό. Διάβαζα τελευταία το βιβλίο του: «Οι σύντροφοι, μια προσωπογραφία της αριστεράς». Κατά λέξη γράφει κάπου τα εξής: «Αφήστε τον Αναγνωστάκη να λέει. Αλλοίμονο αν οι ποιητές καθόριζαν την πολιτική μας». Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι ο άνθρωπος αυτός έχει μια τέτοια αντίληψη. Δηλαδή ότι εσύ είσαι καθοδηγητής μιας ιδεολογίας με τη στενή έννοια.
Όχι, δεν είμαι. Κατ’ αρχήν να ξεχωρίσουμε τον άνθρωπο εδώ, στην περίπτωση αυτή. Δηλαδή όταν ζητάμε από έναν άνθρωπο να συμμετέχει στα κοινά είναι απαίτηση την οποία έχουμε από κάθε άνθρωπο την οποία πρέπει να έχει και ο κάθε καλλιτέχνης. Το βάρος, τώρα, το οποίο έχει αποχτήσει ή το κύρος το οποίο έχει αποχτήσει, είτε σαν καλλιτέχνης, είτε σαν επιστήμονας, είτε σαν εφευρέτης, είτε σαν αθλητής, οτιδήποτε είναι αυτό το πράγμα, θα πρέπει να το ρίχνεις στον πολιτικό στίβο ή στον κοινωνικό στίβο.
Αλλά κανείς δεν μπορεί να του επιτάσσει ή να του υποβάλλει ότι πρέπει και την Τέχνη του να τη θέσει στην υπηρεσία, στην άμεση υπηρεσία του λαού του. Στην υπηρεσία υπάρχει, αλλά δεν τη βάζεις άμεσα. Όπως είπε – δεν θυμάμαι τώρα ποιος το είπε – ένας σοβιετικός, νομίζω, το είπε γύρω στο 1920: «Ο πολιτικός (ο αγκιτάτορας) έχει σαν στόχο να μιλάει μια γλώσσα κατανοητή στη μάζα, για να μπορέσει να την προωθήσει λίγο πιο μπροστά. Αυτή την υποχρέωση δεν την έχει ο καλλιτέχνης. Αντίθετα, πρέπει να κάνει τη μάζα αυτή να ξεχάσει τη γλώσσα που ήξερε. Να της μάθει μια καινούργια γλώσσα η οποία στην αρχή μπορεί να φαίνεται τελείως ακατανόητη. Να μην συμμορφώνεται με τα γούστα ή με τη διαμορφωμένη αντίληψη πάνω στο καλλιτεχνικό φαινόμενο της μάζας. Γιατί, αυτό, μπορεί να είναι διαμόρφωση η οποία ανήκει σε άλλο κόσμο και άλλο χώρο. Πρέπει οπωσδήποτε να της μάθει μια καινούργια γλώσσα. Θα αντιδράσει στην αρχή αλλιώς, το αντίθετο, είναι ο περίφημος λαϊκισμός.Όμως ο πολιτικός πρέπει να είναι ως ένα σημείο λαϊκιστής. Αναγκαστικά πρέπει να μιλήσει τη γλώσσα που ξέρει για να προωθηθεί. Επειδή ο καλλιτέχνης δεν έχει τη δυνατότητα αυτή, δηλαδή τη δυνατότητα της άμεσης επαφής, της συζήτησης και της διαλεχτικής, αλλά έχει απλώς το έργο του, δεν μπορεί να κολακεύει το αισθητικό επίπεδο της μάζας σε κάθε στιγμή. Πρέπει να έρχεται και σε κόντρα με το δοσμένο αισθητικό επίπεδο της μάζας για να το προωθήσει σε κάτι καινούργιο.

Ποίηση

Σκέψεις σοφών

O Iσοκράτης για την αυτοχθονία των Ελλήνων

Ο Ισοκράτης (436-338 π.Χ.), σχετικά με την καταγωγή των Ελλήνων, αναφέρει: "Διότι κατοικούμε αυτήν την χώρα, χωρίς ούτε να εκδιώξουμε άλλους εξ αυτής ούτε να την καταλάβουμε έρημο ούτε να εγκατασταθούμε σε αυτήν ως ανάμεικτος ομάδα από διάφορα ανόμοια φύλα, απεναντίας είναι τόσον ευγενές και γνήσιο το γένος μας, ώστε τη χώρα, στην οποίαν είδαμε το πρώτο φως, εξακολουθούμε συνεχώς να κατοικούμε, διότι είμεθα αυτόχθονες και μόνον εμείς από όλους τούς άλλους έχουμε το δικαίωμα να προσφωνούμε την πόλη μας με τις ίδιες λέξεις, δια των οποίων προσαγορεύομε τούς πλέον γνωστούς συγγενείς". (Ισοκράτης, «Πανηγυρικός», 24 -25)
Και στην αρχαία ελληνική: «....Ταύτην γάρ οικούμεν ούχ εταίρους εκβαλόντες ούδην έρημον καταλαβόντες ούδην εκ πολλών εθνών μιγάδες συλλεγέντες, αλλά ούτω καλώς καί γνησίως γεγόναμεν, ώστε εξ ήσπερ έφυμεν, ταύτην έχοντες άπαντα τόν χρόνον διατελούμεν, αυτόχθονες όντες καί τών ονομάτων τοίς αυτοίς οίσπερ τούς οικειωτάτους τήν πόλιν έχοντες προσειπείν: μόνοις γαρ ημιν των Ελλήνωντην αυτήν τροφόν και πατρίδα και μητέρα καλέσαι προσήκει..»

Στέβη Σαμέλη - Γενέθλια

 Μη μου μιλάς για τα χρόνια που φύγαν

Τ'αγαπώ...

Μαζί και τις ρυτίδες μου

Δεν τις φοβάμαι ούτε αυτές!

Μονάχα εκείνες της ψυχής έμαθα να φοβάμαι

μα τις απέφυγα αυτές...

Ξέρω πως έφταιξα, πως έκλαψα, λάθη πως έκανα πολλά

μα εκείνα μ'έφεραν εδώ

Για να μπορώ τώρα να πω, πως είμαι ευτυχισμένη.

Για να μπορώ τώρα να δω

όσα η ζωή αληθινά, να δώσει περιμένει.

Μα όταν έρθει η στιγμή! 

Να νιώσεις, να εκτιμήσεις

κάθε της δώρο και γιορτή, που φέρνει για να ζήσεις.

Κι εμένα μου ΄φερε πολλά

μα μη βιαστείς να κρίνεις...

Όχι, δεν είναι η ομορφιά, τα πλούτη που ελπίζεις,

Αγάπη είναι, αληθινή 

   που αν θέλεις να τη ζήσεις, μάθε εσύ πρώτα ν'αγαπάς.

   Κι αν πρέπει χρόνια να μετράς προτού να τη γνωρίσεις,

ας είναι ...

Ας είναι ο λόγος που γερνάς !

Η βία φέρνει βία

"το τέλος της παράκαμψης", Βερόνικα Πραμούκοβα

Το τέλος της παράκαμψης
Κοίταξε πόσα αυτοκίνητα επιστρέφουν κι έρχονται
Καθώς αφήνουμε τα σύρματα πίσω μας
Οι μάρκες τους εκτοπίζουν τις λέξεις μας
Στέκομαι στο έδαφος
Μα δε με θέλεις...
Χωρίς εσένα, θα είμαι πιο μπροστά από σένα
Δεν έχω τίποτα να σου δώσω
Κι είναι τόσο δύσκολο να σου εξηγήσω
Περισσότερο από κάθε άλλη φορά
Γιατί μου αρέσουν τα εργοστάσια
Κάθε φορά που κοιτάζω εσένα
Ένα ταξίδι από τα γόνατα ως τα δάχτυλα
Η αντανάκλαση της σύγχυσης
Οι μέρες και τα ισόμετρα πέταλα
Η ανακάλυψη του οίκτου
Σαν αεροπλάνο πετά και μας εγκαταλείπει

Κι αν δεν ήταν τόσο ωραία εδώ
Θα μπορούσα να έρθω μαζί σου
Μα έχω βαρεθεί να σου ζητώ συγγνώμη
Κι είναι βέβαιο πως δεν μπορώ ν’ αλλάξω
Γιατί ο κόσμος είναι μια χούφτα από εκατομμύρια μόρια
Κι η κατανόηση δείχνει ν’ αργοπεθαίνει
Λεπτό με το λεπτό
Αστέρι μ’ αστέρι
Δορυφόρο με δορυφόρο
Δώσ’ μου τα χέρια σου
Κράτησε μακριά τα ψέματα
Χάρισέ τα σ’ αυτούς που μπορούν να σε πιστέψουν
Θέλεις ν’ ακούσεις τόσα πολλά
Κι εγώ θέλω να κλάψω
Να κοιτάξω το χώμα σαν τη μόνη αλήθεια
Σε σκέφτομαι...
Μέσα από εσένα είδα εμένα
Τη στρογγυλή άκρη της Γης
Την απέραντη ακινησία που επεκτείνει την απόσταση
Κι εξαλείφει το φως..."

Ποίηση

Η ποίηση, μία από τις δύο βασικές κατηγορίες του λόγου, του έμμετρου λόγου, έναντι του πεζού λόγου και του διαλόγου και κατ'επέκταση της Λογοτεχνίας, ήταν ανέκαθεν δύσκολο να οριστεί και γιαυτό έχουν δοθεί διάφοροι ορισμοί ανά τους αιώνες. Σύμφωνα με τον σημαντικό Αργεντινό συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Ποίηση είναι η έκφραση του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους».

Για τη μελέτη της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας ενός λαού ή ενός τόπου είναι δυνατόν ν'αναζητηθούν διάφορα σχετικά συγγράμματα που όμως θα οδηγήσουν μακριά από το σκοπό τους αν δεν αναζητηθεί και η τέχνη μ'όλα τα παρακλάδια της που ανέπτυξε ο συγκεκριμένος λαός συγκεκριμένου τόπου. Ανάμεσα στις διάφορες τέχνες την πρώτη θέση κατέχει πάντα η Τέχνη του Λόγου, που αποτελεί την Τέχνη των Τεχνών, αφού κύριο όργανό της είναι η γλώσσα, το κατεξοχήν εκφραστικό μέσο του ανθρώπου. Πιο παλιά μορφή της Τέχνης του Λόγου είναι η Ποίηση που είναι και η πλέον συναισθηματική, πιο μουσική, συνεπώς και πιο ψυχική από τον πεζό λόγο και τον σκηνικό διάλογο.
Μετά τα παραπάνω η μελέτη της Ποίησης αποτελεί την ασφαλέστερη οδό της ψυχικής αποκάλυψης και του βίου ανθρώπων, αλλά και τόπων που έζησαν αυτοί. Η ποίηση διαφέρει σε πολλά σημεία από την πεζογραφία. Οι διαφορές είναι και εξωτερικές και εσωτερικές. Πρώτα-πρώτα τα ποιήματα είναι γραμμένα σε στίχους, σε σειρές λέξεων, που έχουν ρυθμό και μέτρο, δηλαδή οι συλλαβές τους κυλούν με έναν ορισμένο τρόπο, ώστε να παρουσιάζουν στο αυτί ευχάριστο αποτέλεσμα. Αντίθετα στο πεζογράφημα τα νοήματα είναι διατυπωμένα σε προτάσεις, που η μια ακολουθεί την άλλη με βάση μόνο τους κανόνες της γραμματικής. Οι εσωτερικές διαφορές είναι και αυτές μεγάλες. Ο ποιητής χρησιμοποιεί τη φαντασία για να δημιουργήσει συγκίνηση στον αναγνώστη ή ακροατή. Απευθύνεται στο συναίσθημα και όχι τη νόηση, όπως ο πεζογράφος.Η ποίηση είναι το αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος. Πριν την ανακάληψη της γραφής, ο άνθρωπος ήταν αδύνατο να αναπτύξει την τέχνη του πεζού λόγου και να απομνημονεύσει ένα πεζογράφημα. Ποιήματα όμως (όπως επιφωνηματικές επικλήσεις και ύμνους στους θεούς, θρήνους και ξεσπάσματα χαράς) έπλασε πολύ νωρίς ο πρωτόγονος άνθρωπος, συνδυασμένα με μουσική και χορό.

Είδη ποίησης

1. Η επική ποίηση είναι το αρχαιότερο είδος ποίησης. Τα έπη ασχολούνται με την περιγραφή και αφήγηση λόγων, πράξεων και κατορθωμάτων θεών (θρησκευτικό έπος) και ηρώων (ηρωικό έπος). Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου είναι τα αρχαιότερα ελληνικά έπη. Από τα σύγχρονα ξεχωρίζει ο Διάκος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.
2. Η λυρική ποίηση εκφράζει το συναισθηματικό κόσμο του ποιητή (χαρά, λύπη, ενθουσιασμό κλπ). Αρχαία λυρικά ποιήματα ήταν οι ωδές, οι ύμνοι (μελική ποίηση) και οι διθύραμβοι, τα εγκώμια, οι παιάνες (χορική ποίηση). Από τα σύγχρονα μας ποιήματα τα πιο πολλά είναι λυρικά.
3. Η ελεγειακή ποίηση εκφράζει έντονα συναισθήματα λύπης, πένθους (θρηνητικά, πένθιμα ποιήματα).
4. Η βουκολική ποίηση υμνεί τη ζωή της υπαίθρου και αντλεί θέματα από τη φύση.
5. Η δραματική ποίηση συνταιριάζει έπος και λυρισμό σε μορφή θεατρική. Τέτοια είναι η αρχαία τραγωδία, κωμωδία και σάτιρα, οι τραγωδίες του Σαίξπηρ κλπ και από τα νεότερα οι τραγωδίες του Σικελιανού και του Καζαντζάκη.

Ανάλογα πάλι με το περιεχόμενο και την τεχνοτροπία του ποιητή η ποίηση χωρίζεται στα εξής είδη:

1. Ρομαντική όπου δεν κυριαρχεί η λογική αλλά το συναίσθημα. Τέτοια ποιήματα έγραψε ο Παπαρρηγόπουλος, ο Βασιλειάδης κ.α.
2. Παρνασσιακή, όπου κυριαρχεί η προσπάθεια του ποιητή να πλάσει τέλειους στην εμφάνιση στίχους.
3. Συμβολική, όπου με τη μουσική επεξεργασία του στίχου (μουσικότητα, ρυθμός κλπ) σε συνδυασμό με το νόημα δημιουργείται συγκίνηση στον αναγνώστη.

Από τους μεγαλύτερους ποιητές του κόσμου είναι οι Αρχαίοι Έλληνες τραγικοί Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης, οι κωμικοί Αριστοφάνης και Μένανδρος, και οι λυρικοί Πίνδαρος,Αλκαίος και Σαπφώ. Κατά τη νεότερη εποχή ξεχωρίζει η ποιητική δημιουργία του Σαίξπηρ, του Δάντη, του Γκαίτε,του Σίλλερ, του Ουγκώ, του Χάινε. Η νεοελληνική ποιητική μούσα μας χάρισε τα θαυμάσια δημοτικά τραγούδια και τα ποιήματα γνωστών ποιητών, όπως ο Διονύσιος Σολωμός, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Κωστής Παλαμάςκ.α.

Οι αρχαίοι Έλληνες ανέπτυξαν ιδιαίτερα την ποίηση και συγκεκριμένα το έπος, τη λυρική ποίηση και το δράμα ως ποιητικά είδη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δεν άνθισαν και άλλα είδη, όπως η βουκολική ποίηση. Αξιοσημείωτο είναι ότι πέντε από τις εννέα Μούσες ήταν προστάτιδες των διαφόρων ειδών της ποίησης.

Αρχαια Ελληνικα ,Βιντεο για την αναδειξη τους απο τον Κωνσταντινο Πλευρη

https://www.youtube.com/watch?v=ZMbyxFQVf08
 

Αγάπη

 Ορισμός : είναι ένα έμφυτο συναίσθημα, μια δύναμη που ενώνει ανθρώπους με ανθρώπους ή ανθρώπους με αντικείμενα και ιδέες, μ’ ένα δεσμό γεμάτο πάθος, τρυφερότητα. Δημιουργεί το αίσθημα της πληρότητας, της ικανοποίησης, της ψυχικής ευφορίας, της ασφάλειας και αποτελεί τη βασικότερη αρχή για την ομαλή προσωπική και κοινωνική ζωή.
Μορφές : οι μορφές της είναι πολλές και συνδέονται με κάθε τομέα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ειδικότερα, σε σχέση με τα πρόσωπα έχει τις μορφές :

               I.      μητρική.

            II.      οικογενειακή.

         III.      κοινωνική.

         IV.      ερωτική.

            V.      φιλική.

     Στις υπόλοιπες σχέσεις του ανθρώπου με τη ζωή, παρατηρούνται οι εξής αγάπες :

               I.      η αγάπη για την κατάκτηση της γνώσης.

            II.      των ιδεών.

         III.      των αντικειμένων.

         IV.      της φύσης.

         Χαρακτηριστικά

 

       I.      η αγάπη είναι αρετή και χρειάζεται αγώνας για να διατηρηθεί.

            II.      είναι διδακτή, σύμφωνα με το Σωκράτη.

         III.      είναι η βασικότερη πηγή έκφρασης.

         IV.      πολλές φορές, όταν δεν υπάρχει ελευθερία και το κατάλληλο ήθος, γίνεται πάθος καταλυτικό που μπορεί να οδηγήσει στη βία και την αυτοκαταστροφή.

            V.      μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε μίσος, όταν ο άνθρωπος γίνεται έρμαιο των παρορμήσεών του.

         VI.      είναι ενστικτώδης, γιατί «αγαπάμε ό,τι μας φαίνεται ωραίο χωρίς κανείς να μας πει τι είναι αυτό».

      VII.      δεν διαρκεί για πάντα, ιδιαίτερα επί προσώπων και δεν έχει την ίδια πάντα ένταση, εκτός από μερικές περιπτώσεις, που ο άνθρωπος είναι ολοκληρωμένος και συντηρεί με προσοχή αυτό το αίσθημα που του δίνει δύναμη.

    VIII.      συχνά τα αντικείμενα της αγάπης μετατοπίζονται, όταν μετατοπίζονται και οι στόχοι του ανθρώπου.

         IX.      η πιο τέλεια μορφή αγάπης είναι η μητρική ·είναι η πιο δυνατή ένωση, που διατηρείται ακόμη και μετά το θάνατο της μιας από τις δυο υπάρξεις.

 

 

Η ιδανική αγάπη : η τέλεια, η ιδανική αγάπη είναι δυσκολοκατάκτητη και ο άνθρωπος που αγαπά ολοκληρωτικά προσφέρει και την ίδια του την ύπαρξη. Ο Απόστολος Παύλος καθορίζει την τέλεια αγάπη στην «προς Κορινθίους» επιστολή του, λέγοντας ότι η τέλεια αγάπη :

           I.      συγχωρεί.

        II.      δεν ζηλεύει.

     III.      δεν είναι αλαζονική και δεν υπερηφανεύεται.

     IV.      καλλιεργεί τα χρηστά ήθη.

        V.      δεν οδηγεί σε άσχημες πράξεις.

     VI.      δεν περιμένει ανταπόδοση.

  VII.      δε θυμώνει.

VIII.      δε σκέφτεται το κακό.

     IX.      δε χαίρεται με την αδικία.

        X.      ανέχεται τα πάντα.

     XI.      υπομένει και ελπίζει.

Οι τομείς της ανθρώπινης ζωής που η αγάπη περνάει κρίση :

           I.      στις ερωτικές σχέσεις. Η σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα δεν είναι αρμονική και δεν στηρίζεται στα αμοιβαία συναισθήματα. Ο έρωτας έγινε απλά βιολογική ανάγκη που ξεφορτίζει από το άγχος και την κούραση+. Οι περισσότερες ενώσεις μέσα από το γάμο γίνονται συμβατικά και , επειδή λείπει η αγάπη, δημιουργείται το αίσθημα του ανικανοποίητου, που οδηγεί τα άτομα σε άλλες αναζητήσεις.

        II.      στην οικογένεια η αγάπη ανάμεσα στα μέλη δεν είναι τόσο δυνατή όσο παλαιότερα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οικογενειακά δράματα με πρωταγωνιστές τα ίδια τα μέλη της οικογένειας.

     III.      στη φιλία επικρατεί ο συμφεροντολογισμός, η ζήλια, ο φθόνος.

     IV.      στην εργασία λείπει η συντροφικότητα, καθώς υπερισχύει ο ανταγωνισμός μεταξύ των συναδέλφων.

        V.      στις διάφορες γνωριμίες δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, αληθινό ενδιαφέρον για τον άλλο, αλλά τυπικότητα και αδιαφορία.

Συνέπειες από την έλλειψη αγάπης : μη βρίσκοντας ο άνθρωπος διέξοδο από τη μοναξιά και την αγωνία, που τον κυριεύει από την έλλειψη αγάπης, οδηγείται :

       I.      στα ναρκωτικά κάθε λογής, για να φύγει από την πραγματικότητα που τον πληγώνει και που είναι ανυπόφορη, γιατί δεν μπορεί ούτε τους άλλους να πλησιάσει, ούτε όμως και τον εαυτό του.

    II.      σε απώλεια της ταυτότητάς του, εξαφάνιση από το σύνολο.

 III.      σε προσπάθεια να απολαύσει κάθε είδους εμπειρία που θα τον βγάλει, έστω και για λίγο από τη μοναξιά του.

 IV.      σε απώλεια της προσωπικής βούλησης και της ελευθερίας.