Θουκιδίδου ιστορίαι

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.Ποια ιστορική περίοδο καλύπτουν με το έργο τους α) ο Ηρόδοτος β) ο Θουκυδίδης γ) ο Ξενοφών (με τα Ελληνικά);

Κεντρική γραμμή του έργου του Ηροδότου είναι η συνεχής ανάπτυξη της περσικής κυριαρχίας στην Ασία, την Αφρική και τελικά την Ευρώπη με τις τρεις περσικές εκστρατείες στην Ελλάδα («Μηδικά», Περσικοί πόλεμοι) ως τα γεγονότα του χειμώνα του έτους 479 π.Χ.

Στο έργο του Θουκυδίδη αποτυπώνονται τα συγκλονιστικά γεγονότα του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.χ.), η δόξα και η συντριβή της πατρίδας του της Αθήνας, η ένταση του πολέμου ανάμεσα στην Αθήνα, τη Σπάρτη και τους συμμάχους τους, που παρέσυρε στη δίνη του όλες τις πόλεις κράτη του ελληνισμού, και οι έντονες πνευματικές ζυμώσεις της εποχής του. Η εξιστόρηση των γεγονότων σταματά απότομα το 411π.χ. γιατί δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο του.

Τα γεγονότα της τελευταίας περιόδου του Πελοποννησιακού πολέμου, από το 411 ως το 404 π.Χ. τα περιέλαβε ο Ξενοφών στα Ελληνικά του. Επιπλέον περιλαμβάνει τα γεγονότα της περιόδου 411-362 π.χ. (μάχη της Μαντίνειας).

 2.Ποιο στόχο έθεσε στο ιστορικό του έργο α) ο Ηρόδοτος  β) ο Θουκυδίδης  γ) ο Ξενοφών (στα Ελληνικά);

            Ο Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς  θέτει ως στόχο του να καταγράψει «τα γενόμενα εξ ανθρώπων» για να μη λησμονηθούν «έργα μεγάλα τε και θωμαστά».

            Σκοπός της συγγραφής του Θουκυδίδη ήταν να δώσει στους μελλοντικούς σοβαρούς αναγνώστες του έργου του ένα «κτήμα ες αιεί», για να γνωρίζουν τι ακριβώς συνέβη στον Πελοποννησιακό πόλεμο και αξιοποιώντας αυτή τη γνώση να  ενεργήσουν ανάλογα, όταν θα ξανασυμβούν «όμοια ή παραπλήσια», εφόσον η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει.

Ο Ξενοφών φιλοδόξησε να συνεχίσει το έργο του Θουκυδίδη, αν και δεν διέθετε τη διεισδυτικότητα και τη βαθιά φιλοσοφημένη σκέψη του μεγάλου προκατόχου του.

 3. Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο Θουκυδίδης κατά τη συγκέντρωση του υλικού για το έργο του;

             Η αλήθεια για τα ιστορικά γεγονότα «επιπόνως  ηυρίσκετο», γιατί ακόμη και οι παρόντες στα ίδια γεγονότα έδιναν διαφορετικές εκδοχές γι’ αυτά, ανάλογα με τις πολιτικές τους συμπάθειες ή με τη δύναμη της μνήμης τους. Για τα παλαιότερα γεγονότα οι δυσκολίες ήταν μεγάλες : οι άνθρωποι δέχονται αβασάνιστα ότι λέει ο ένας και ο άλλος ακόμη και για τη γενέτειρά τους. Για τα γεγονότα της εποχής του κράτησε μόνο στοιχεία για όσα γεγονότα είχε προσωπική γνώση και αυτά για τα οποία είχε κάνει επίπονη έρευνα ακουγοντάς τα από άλλους

 4. Ποια ήταν, κατά την κρίση του Θουκυδίδη, η βαθύτερη ανομολόγητη αιτία του Πελοποννησιακού πολέμου;

 Κατά την άποψή του βαθύτερη αιτία του πολέμου ήταν η ανάπτυξη, οικονομική και στρατιωτική, της αθηναϊκής δύναμης και ο φόβος που αυτή προκαλούσε στους Λακεδαιμόνιους.

 5. Από ποιους μορφώθηκε ο Θουκυδίδης;

             Ο Θουκυδίδης έλαβε λαμπρή μόρφωση, με δασκάλους το φιλόσοφο Αναξαγόρα, στενό φίλο του Περικλή, και το ρήτορα Αντιφώντα. Θεωρείται βέβαιο ότι είχε εξοικειωθεί με τη μέθοδο και την έκφραση των σοφιστών, του Γοργία από τους Λεοντίνους της Σικελίας και του Πρόδικου από την Ηλεία και με τις κατακτήσεις της νέας ιατρικής των ημερών του. Η παιδική και νεανική του ηλικία συμπίπτει με τα λαμπρότερα χρόνια της Αθηναϊκής δύναμης, με τον Περικλή να δεσπόζει στην πολιτική ζωή του κράτους, την Αθήνα να στολίζεται με έργα τέχνης που θα έμεναν αριστουργήματα αξεπέραστα στους αιώνες και την πνευματική ζωή στην κορύφωσή της με τα μεγάλα επιτεύγματα του αρχαίου δράματος, του σοφιστικού κινήματος, της ιατρικής επιστήμης.

 6. Ποια ήταν τα κύρια γνωρίσματα της πνευματικής ζωής της Αθήνας, κατά την περίοδο της νεότητας και της ωριμότητας του Θουκυδίδη;

 Στα χρόνια του η Αθήνα ήταν πλέον πολιτιστική πρωτεύουσα του ελληνισμού και του κόσμου ολόκληρου.  Η παιδική και νεανική του ηλικία συμπίπτει με τα λαμπρότερα χρόνια της αθηναϊκής δύναμης, με τον περικλή να δεσπόζει στην πολιτική ζωή, την Αθήνα να στολίζεται με έργα τέχνης που θα έμεναν αριστουργήματα αξεπέραστα στους αιώνες και την πνευματική ζωή στην κορύφωσή της με τα μεγάλα επιτεύγματα του αρχαίου δράματος, του σοφιστικού κινήματος, της ιατρικής επιστήμης. Ολόκληρη η πόλη της Αθήνας (πολιτικά με τη δημοκρατία, οικονομικά με την αυτάρκεια, στρατιωτικά με την πολεμική της δύναμη, πολιτισμικά με τις σχολές της, τα κτίριά της, την ομορφιά της, τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις) ήταν σχολείο της Ελλάδας.

 7. Ποιες ήταν οι βασικές αρχές του πολεμικού σχεδιασμού του Περικλή κατά την έναρξη του πολέμου; (σελ. 18)

Άμυνα στην ξηρά, επίθεση στη θάλασσα, σύνεση και αυτοπεποίθηση.

 8. Με ποιες προϋποθέσεις/πολιτική θα μπορούσε η Αθήνα να διατηρήσει τη δύναμή της και να κερδίσει τον πόλεμο; (σελ. 20)

Σύμφωνα με τον Περικλή η Αθήνα θα μπορούσε να κερδίσει τον πόλεμο με συνετή στρατηγική, και αυτοκυριαρχία των πολιτικών και των πολιτών της.

 9. Τι απέδειξε η εκστρατεία στη Σικελία; (σελ. 20)

Απέδειξε την ορθότητα της θέσης του Περικλή: άφρονες φιλόδοξοι δημαγωγοί και

πολίτες με ασύνετες αλλοπρόσαλλες αποφάσεις οδήγησαν την εντυπωσιακότερη ως τότε

πολεμική επιχείρηση σε πανωλεθρία.

 10. Ποιες ήταν οι πιο οδυνηρές προσωπικές εμπειρίες του Θουκυδίδη κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου; (σελ. 18,19)

Ήταν η αποτυχία του  ως στρατηγού να σώσει την Αμφίπολη από το Σπαρτιάτη Βρασίδα και η τιμωρία του από τους πολιτικούς του αντιπάλους με εξορία.

  11)   Γιατί από την αρχή ο Θουκυδίδης έκρινε ότι ο πόλεμος θα ήταν <<μέγας και αξιολογώτατος των προγεγενημένων>>;

        Ο Θουκυδίδης κατενόησε από την αρχή τη σημασία του πολέμου που ξεσπούσε: οι αντίπαλοι βρίσκονταν στο ύψιστο σημείο της ακμής τους οικονομικά και στρατιωτικά και τα ουδέτερα ελληνικά κράτη ήταν αδύνατο να μην εμπλακούν στον πόλεμο.

 12)   Ποιες λογικές μεθόδους χρησιμοποίησε ο Θουκυδίδης για την καταγραφή των ιστορικών γεγονότων;  

         Χρησιμοποιεί λογικές μεθόδους και καταγράφει τις ιστορικές αλλαγές με πορίσματα<<εικότα>> (=εύλογα, σύμφωνα με τη λογική και την πείρα) <<σημεία>> ή <<μαρτύρια>> (=ενδείξεις και αποδείξεις) και <<τεκμήρια>> (=συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η έρευνα.

 13)   Ποιες προϋποθέσεις συγκροτούσαν ισχυρό κράτος;

         Τονίζει ότι χωρίς μόνιμες εγκαταστάσεις πληθυσμών, πολιτική σταθερότητα, οικονομική ανάπτυξη και, κυρίως, χωρίς την κυριαρχία στη θάλασσα δεν μπορούσε να συγκροτηθεί ισχυρό στρατιωτικά κράτος.

 14)    Πού επικεντρώνει ο ιστορικός το ενδιαφέρον του και τι αποφεύγει;

          Το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στην πολιτική ιστορία και γι’αυτό αποφεύγει συνειδητά ό,τι θεωρεί άσχετο προς την κατανόηση του πολέμου δηλ. μύθους, χρησμούς ανέκδοτα ατομικές προσωπογραφίες, διαδόσεις και φήμες. Κατά την άποψή του βαθύτερη αιτία του πολέμου ήταν η ανάπτυξη, οικονομική και στρατιωτική, της αθηναϊκής δύναμης. Αυτό καθορίζει τους βασικούς άξονες του έργου του

 15)     Ποια αξιολογική κρίση διατυπώνει ο Θουκυδίδης για την Αθηναϊκή συμμαχία και ποιο σχετικό πρόβλημα για αυτήν θέτει;

           Η <<αθηναϊκή συμμαχία>> είχε μετατραπεί σε αθηναϊκή ηγεμονία (<<αρχή>>). Τα σύμμαχα κράτη του Αιγαίου, της Μακεδονίας, της Θράκης τυπικά μόνον ήταν ανεξάρτητα. Αυτή η ηγεμονική δύναμη της Αθήνας μπορούσε να ενισχυθεί, να περιοριστή, να τροποποιηθεί ή να καταρρεύσει;  

 Ερώτηση 16: Σε ποια συμπεράσματα κατέληξε για «πρόβλημα της δύναμης»

Το πρόβλημα της δύναμης όπως μπορεί να την χρησιμοποιεί ένα κράτος, μια συμμαχία, μια πολιτική παράταξη εξετάστηκε κατά τρόπο μοναδικό και συγκλονιστικό από το Θουκυδίδη: Η εξόντωση των Πλατεών από τους Σπαρτιάτες, των Μηλίων από τους Αθηναίους, οι φρικαλεότητες στην εμφύλια σύγκρουση της Κέρκυρας και άλλες, απίστευτες σε καιρό ειρήνης, πράξεις οδήγησαν τον μεγάλο ιστορικό στο συμπέρασμα ότι η φύση των ανθρώπων δεν αλλάζει, ότι οι άνθρωποι όταν βρεθούν σε αδιέξοδα και πιεστικές συγκυρίες εξαγριώνονται, ότι στον εμφύλιο, κυρίως πόλεμο οι λέξεις χάνουν το νοημά τους, ότι οι αντίπαλοι δίνουν το λόγο τους ενώ σκοπεύουν να μην τον κρατήσουν, και δίνουν όρκους χωρίς να φοβούνται τους θεούς.

 Ερώτηση 17:Ποιες περιπτώσεις εγκλημάτων πολέμου καταγράφει και ποια θεωρεί ως βαθύτερη αιτία τους.

Η εξόντωση των Πλαταιέων από τους Σπαρτιάτες, των Μηλίων από τους Αθηναίους, οι φρικαλεότητες στην εμφύλια σύγκρουση της Κέρκυρας , οι βαρβαρότητες των Αθηναίων εναντίον των Μυτιληναίων που είχαν αποστατήσει. Η γενική σφαγή, τελείως αναίτια, του αμάχου πληθυσμού, ακόμα και των μαθητών του σχολείου, της βοιωτικής Μυκαλησσού, από Θράκες μισθοφόρους. Στο 5^ο βιβλίο εκτίθεται τα γεγονότα ως το 4 15 π.Χ. και ο συνταρακτικός «διάλογος» των Αθηναίων με του πολιορκημένους κατοίκους της Μήλου για το δίκαιο του ισχυρότερου.

Η βαθύτερη αιτία των εγκλημάτων πολέμου κατά τον ιστορικό, είναι η κατάχρηση της δύναμης και η κακή φύση των ανθρώπων. Έτσι όταν αυτοί βρεθούν σε αδιέξοδα και πιεστικές συγκυρίες, εξαγριώνονται , αφού ο πόλεμος είναι βίαιος δάσκαλος. Τότε παραλογίζονται και προβαίνουν σε ωμότητες και κτηνωδίες, γίνονται πλεονέκτες και ικανοποιούν προσωπικές /αρρωστημένες φιλοδοξίες, ενώ λείπει η σύνεση, η μετριοπάθεια, το ήθος και η ανθρωπιά.

 Ερώτηση 18:Ποια είναι η θέση του ιστορικού στο ζήτημα της παρέμβασης των θεών, της τύχης και της λογικής στα ανθρώπινα. Ποια άλλα παραδείγματα καταγράφει.

  Η λογική αποτελεί τη μόνη αξία, στην οποία μπορεί να στηριχτεί ο άνθρωπος. Οι θεοί δεν επεμβαίνουν στις ιστορικές εξελίξεις (όπως πίστευαν πολλοί σημαντικοί άνθρωποι και ο Ηρόδοτος ανάμεσά τους) και η τύχη δεν είναι υπερφυσική δύναμη αλλά συγκυρίες, εξελίξεις που δε μπορεί να τις προβλέψει ο άνθρωπος.

 Ερώτηση 19:Ποιους παράγοντες θεωρεί ολέθριους για τους ανθρώπους αλλά και για τις πόλεις-κράτη.

Σε αρκετά σημεία του έργου του προβάλλει ο Θουκυδίδης την πλεονεξία, το να αποκτήσει δηλ. το άτομο ή η πολιτική παράταξη ή το κράτος περισσότερα απ` όσα δικαιούται και την φιλοτιμία, την προσωπική φιλοδοξία ορισμένων, ως βασικά κίνητρα για τον πόλεμο. Επίσης την κατάχρηση τηςεξουσίας και της δύναμης καθώς και τον παραλογισμό.Η Αθήνα θα μπορούσε να νικήσει τον πόλεμο με συνετή στρατηγική και αυτοκυριαρχία των πολιτικών και των πολιτών της. Η εκστρατεία της Σικελίας απέδειξε την ορθότητα της θέσης του Περικλή: άφρονες, φιλόδοξοι δημαγωγικοί και πολίτες με ασύνετες, αλλοπρόσαλλες αποφάσεις οδήγησαν την εντυπωσιακότερη ως τότε πολεμική επιχείρηση σε πανωλεθρία.

 Ερώτηση20:Ποιο ήταν το πρότυπο του ηγέτη και ποιος το ενσάρκωσε.

Το πρότυπο του ηγέτη το ενσάρκωσε ο Περικλής με την πολιτική του οξυδέρκεια την ευρύτερη αποδοχή του από το λαό της πόλης του την ανωτερότητά του ως προς το χρήμα και το πολιτικό του θάρρος να λέει την αλήθεια στο λαό, ακόμη και αν προκαλούσε την οργή του.

21. Ποιές αρετές πρέπει να κοσμούν τον πολίτη για να είναι υπεύθυνος;

        Ο πολίτης έχει χρέος να συμπεριφέρεται υπεύθυνα’ μπορεί να χρησιμοποιεί τη λογική και τη σύνεση στις κρίσιμες αποφάσεις και να μην παρασύρεται από δημαγωγικά πυροτεχνήματα και από παρορμήσεις της στιγμής. Μπορεί να δείξει μαζί με το ενδιαφέρον για τα προσωπικά του συμφέροντα ενδιαφέρον για το συμφέρον της πόλης. Μέσα στο χάος του εμφυλίου πολέμου μπορεί να δείξει μετριοπάθεια και ανώτερο ήθος. Ακόμη και μέσα στη γενική ανηλγισία που προκάλεσε η γενική συμφορά του λοιμού, η «λοιμική των σωμάτων και των ψυχών» μερικοί, ελάχιστοι έστω, φέρθηκαν με ανθρωπιά και φιλότιμο και αδιαφορώντας μήπως προσβληθούν από τη φοβερή νόσο τόλμησαν να προσφέρουν ένα ποτήρι νερό σε ετοιμοθάνατους συγγενείς και φίλους. 

              22. Ποιο το χαρακτηριστικό γνώρισμα της σκέψης και της μεθόδου του; 

       Ο βαθύς στοχασμός του ιστορικού πάνω στα γεγονότα και στη συμπεριφορά των ανθρώπων, φαίνεται, στην τάση για γενίκευση που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της σκέψης και της μεθόδου του. Ανάγεται από το συγκεκριμένο γεγονός στο γενικό και πανανθρώπινο και θεμελιώνει την κρίση των πολιτικών στις δημηγορίες και τις δικές τους προσωπικές παρατηρήσεις σε γενικές αρχές.

                     23.Ποιο λειτουργικό ρόλο επιτελούν τα γνωμικά στο έργο του;

      Τα «γνωμικά» και τα «αποφθέγματα» στο έργο του δεν έχουν χαρακτήρα διδακτισμού και δεοντολογίας αλλά είναι το απόσταγμα της έρευνας και του συλλογισμού μιας συγγραφικής ιδιοφυίας που έχει αξιοποιήσει τη γνώση των αρχών και της μεθόδου της ιατρικής, των σοφιστών και της τραγωδίας.

24. Ποιες επιγραμματικές φράσεις του ιστορικού δίνουν μια αθάνατη εικόνα της αθηναϊκής δημοκρατίας και πού βρίσκονται αυτές;     

Οι επιγραμματικές φράσεις του Επιταφίου δινουν το μέτρο του μεγαλείου και του μεγάλου ιστορικού:

ü      Το πολίτευμα δεν στηρίζεται σε λίγους αλλά στην πλεοψηφία: «και ΄΄ονομα μενδιά τό μή ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικειν δημοκρατία κέκληται»
ü      Οι Αθηναίοι αγαπάνε το ωραίο και μένουνε απλοί, αγαπάνε τη θεωρία χωρίς να μειώνουν τη δραστηριότητά τους: «φιλοκαλουμέ τε γάρ μετ’ευτελείας καί φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας»
ü      Η δυνατή ψυχή ταυτίζεται με την ελευθερία και η ελευθερία μα την ευδαιμονία: «τό εύδαιμον τό ελεύθερον, τό δ’ελεύθερον τό εύψυχον»

ü      Και γενικά ολόκληρη η πόλη της Αθήνας είναι σχολείο της Ελλάδας: «Ξυνελών τε λέγω τήν τε πασαν πόλιν της ‘Ελλάδος παίδευσιν ειναι».

 25. Με ποια μέσα αναζήτησε την αλήθεια;

             Τα μέσα με τα οποία ο Θουκυδίδης αναζήτησε τη αλήθεια ήταν:

1.      Η αυτοψία

2.      Η επίσκεψη των πεδίων των μαχών

3.      Η συλλογή και αξιολόγηση πληροφοριών

4.      Η μελέτη επισήμων κειμένων και κρατικών αρχείων

Για τα παλαιότερα γεγονότα οι δυσκολίες ήταν μεγάλες : οι άνθρωποι δέχονται αβασάνιστα ότι λέει ο ένας και ο άλλος ακόμη και για τη γενέτειρά τους. Για τα γεγονότα της εποχής του κράτησε μόνο στοιχεία για όσα γεγονότα είχε προσωπική γνώση και αυτά για τα οποία είχε κάνει επίπονη έρευνα ακούγοντάς τα από άλλους

            6.Τι γνωρίζετε για τις δημηγορίες του Θουκυδίδη;

       Για τους λόγους που εκφωνήθηκαν από πολιτικούς και στρατιωτικούς κατά την προετοιμασία του πολέμου ή κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων η δήλωσή του είναι σαφής’ η δυσκολία να παρατεθούν αυτολεξεί ήταν μεγάλη ακόμη και για τις περιπτώσεις που ο ίδιος ήταν ανάμεσα στο ακροατήριο. Οι δημηγορίες στο έργο του Θουκυδίδη αποδίδουν τα κίνητρα, τους σχεδιασμούς, τους στόχους των ομιλιτών και επίσης την προσωπικότητά τους, τις ιδέες τους, το ήθος τους. Οι δημηγορίες αποτελούν σημαντικό στοιχείο στην επιστημονική ανάλυση των ιστορικών γεγονότων και μάλιστα καθώς βρίσκονται σε αντιστοιχία με τα μεγάλα γεγονότα του πολέμου αλλά και μεταξύ τους με το σχήμα «θέση»-«αντίθεση», με το οποίο κάθε ζήτημα εξετάζεται και από την αντίθετη άποψη. Ο Θουκυδίδης δηλώνει ότι δεν απομακρύνθηκε από την κεντρική ιδέα των λόγων και, εφόσον ήταν αδύνατο να τους παραθέσει αυτολεξεί, έγραψε σύμφωνα με τη δική του κρίση ό,τι ήταν προσφορότερο να λεχθεί στην κάθε περίπτωση. Στις δημηγορίες, στην παρουσίαση των απόψεων, στη δομή, στην επιχειρηματολογία φαίνεται και η ικανότητα του ιστορικού να αναλύει τα γεγονότα και το βάθος της σκέψης του. Από τον τρόπο που δηλώνει ότι  προχώρησε στη σύνθεση των δημηγοριών, δεν πρέπει να περιμένει κανείς «φυσικότητα» ως προς διαλεκτικές διαφοροποιήσεις των ομιλητών ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους.

   27.Τι γνωρίζετε για την προσπάθεια του ιστορικού να χρονολογήσει με ακρίβεια τα γεγονότα;

      Στην προσπάθειά του για χρονολογική ακρίβεια στην έκθεση των γεγονότων οι δυσκολίες ήταν μεγάλες. Οι ελληνικές πόλεις-κράτη δεν είχαν ενιαίο χρονολογικό σύστημα, ούτε είχαν κοινές ονομασίες για τους μήνες του σεληνιακού έτους. Η επιμονή του να καταγράψει με απόλυτη ακρίβεια το χρόνο των γεγονότων είναι σαφής στον καθορισμό του χρονικού σημείου της έκρηξης του πολέμου, με την εισβολή των Θηβαίων στις Πλαταιές. Ακολουθώντας τον τρόπο χρονολογικής έκθεσης που χρησιμοποίησε ο Ελλάνικος ο Μυτιληναίος εξιστορεί τα γεγονότα κατά τη χρονολογική σειρά και όχι κατά θεματικές ενότητες, και μάλιστα χρόνο με χρόνο, διαιρώντας το έτος σε θέρος και χειμώνα.
 28.Πότε συνέθεσε το έργο του;
     Ο Θουκυδίδης συνέθεσε το έργο του αμέσως μόλις ξέσπασε ο πόλεμος. Μολονότι η εξιστόρηση των γεγονότων των γεγονότων διακόπτεται στο 411π.Χ, είναι βέβαιο ότι ορισμένα τμήματα έχουν γραφτεί μετά το 404π.Χ.
 29.Σε ποια διάλεκτο έγραψε το έργο του; Να αναφέρεται χαρακτηριστικές γλωσσικές ιδιομορφίες του.
     Η γλώσσα του Θουκυδίδη είναι η λεγόμενη «αρχαία αττική» του 5^ου αι. Χαρακτηριστικές γλωσσικές ιδιομορφίες:

ü      Η χρήση του τύπου της πρόθεσης ες αντί εις (ες τήν Κέρκυραν) και ξύν αντί σύν(ξυνέγραψε).

ü      Το αρχαϊκότερο σύμπλεγμα σσ αντί ττ (ησσωντο).

ü      Αρχαϊκότεροι τύποι λέξεων:αιεί/αεί, ωφελία/ωφέλεια

ü      Χρησιμοποίηση γνωστών λέξεων με σπάνια σημασία: οικήτωρ: άποικος( και όχι κάτοικος)

ü      Το ουδέτερο πληθυντικού, με άρθρο ή χωρίς άρθρο, αντί για επίρρημα: «δυνάμει όντες...ομοια(=ομοίως) τοις ‘Ελλήνων πλουσιωτάτοις»

ü      Η χρήση του του ουδετέρου του επιθέτου αντί αφηρημένου ουσιαστικού: τό εύδαιμον(η ευδαιμονία)    

    ü      Ρήματα σύνθετα (ενώ συνήθως χρησιμοποιούνται απλά, κατα-κληθείς) και με δύο ή και τρεις προθέσεις για να δηλωθούν βραχυλογικά και πυκνά δύο ή περισσότερες επιρρηματικές σχέσεις του υποκειμένου, ή του αντικειμένου, με τη ρηματική ενέργεια:προκαταρχόμενοι(=διδόντες πρότερον ή τοις άλλοις τάς καταρχάς)

ü      Η επισώρρευση αιτιολιγικών προτάσεων και προσδιορισμών φανερώνει την προσπάθεια του ιστορικού να διαφωτίσει πλήρως τα αίτια των γεγονότων

ü      Πάρισα και Ομοιοτέλευτα. Η χρησιμοποίηση σχημάτων λόγου, κατά τα οποία

a)      Μια φράση έχει ίσο αριθμό συλλαβών ή αντιστοιχία λέξεων με την προηγούμενή της (πάρισον)

b)      Στο τέλος επαλλήλων περιόδων ή προτάσεων τοποθετούνται λέξεις  με όμοια κατάληξη (ομοιοτέλευτον

 30.Ποια άλλα γνωρίσματα επισημαίνει κανείς στην εκφορά του λόγου του;

Ø      Η συνεχής χρήση των αντιθέσεων

Ø      Η αφθονία των ετερόπτωτων προσδιορισμών(εκεί που ένα απλούστερο κείμενο θα είχε δευτερεύουσα πρόταση)

Ø      Η περίπλοκη σύνταξη

Ø      Οι μακρές περίοδοι στο λόγο

Ø      Τα εντυπωσιακά ρητορικά σχήματα είναι χαρακτηριστικά υψηλού λογοτεχνικού ύφους.

 31.Να αναφέρετε βασικές αρετές και αδυναμίες που χαρακτηρίζουν το λόγο του.

      Ο Θουκυδίδης θαυμάστηκε σ’όλες τις εποχές από τους αναγνώστες και τους μελετητές του για

·        Την αμεροληψία του στην έκθεση των γεγονότων

·        Τη δύναμη της γραφής του

·        Το βάθος του προβληματισμού του

 Έδωσε ένα «κτημα ες αιεί», που κάθε ανθρωπος και περισσότερο κάθε Έλληνας πρέπει να βρει κάποτε χρόνο να το μελετήσει ολόκληρο.

 Ø      Η αφθονία των ετερόπτωτων προσδιορισμών(εκεί που ένα απλούστερο κείμενο θα είχε δευτερεύουσα πρόταση)

Ø      Η περίπλοκη σύνταξη

Ø      Οι μακρές περίοδοι στο λόγο

Ø      Τα εντυπωσιακά ρητορικά σχήματα

είναι χαρακτηριστικά υψηλού λογοτεχνικού ύφους αλλά δυσκολεύουν την προσπέλαση του κειμένου.

 32. Ποιες είναι οι φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου και πώς έληξε η κάθε μία;

     Οι φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου είναι:

1)      Ο Αρχιδάμειος ή Δεκαετής πόλεμος(431-421π.Χ)  ο οποίος έληξε με τη Νικίειο Ειρήνη

2)      Η Σικελική εκστρατεία (415-413 π.Χ) η οποία έληξε με την καταστροφή των Αθηναίων στη Σικελία

3)      Ο Δεκελικός ή Ιωνικός πόλεμος (413-404 π.Χ) ο οποίος έληξε με την υποταγή της Αθήνας